چگونه کودک شاد و باهوشی پرورش دهیم؟
بستر و خاک مورد نیاز برای شکوفا شدن بذر شادی در کودک چیست؟
اولین و مهمترین نکته توجه و واکنش همراه با صبر به احساسات کودک هست که باید از اولین ساعات تولد آغاز شود.
شما با توجه به کودک و مشا هده گری درست احساسات کودک، باید متوجه شوید واکنش احساسی کودکان به یک شیء یا واقعه خاص چگونه است. به عبارت بهتر، باید بتوانید احساسات کودک خود را پیش بینی کنید.
شاد بودن فرزند شما تا حدی زیادی به رابطه بین شما وابسته است. هر قدر توجه پدر و مادر در سالهای نخست بیشتر و دقیق تر باشد، ارتباط بین والد و فرزند محکم تر خواهد بود.
البته باید توجه داشته باشید که فرایند رابطه مثبت بین والد و فرزند سالها طول می کشد و اگر در دو سال اول زندگی بتوانید رابطه عمیقی با فرزند خود برقرار کنید، در شکل گیری دلبستگی ایمن در او، نقش به سزایی خواهد داشت و به میزان بیشتری شادی او را تضمین خواهد کرد.
کودک ایده آل، کودکی است که:
- احساسات خود را به خوبی کنترل و خود را سریع آرام کند.
- واکنش همدلی بیشتری نسبت به دیگران نشان می دهد.
- نسبت به والدین خود مهربان تر و وفادار تر است و با آنها فروتنانه برخورد می کند و سعی می کند خواسته های آنها را از روی علاقه و نه اجبار بر آورده سازد.
- در کودکی افسردگی و اضطراب کمتری دارد.
- کمتر خشونت می ورزد.
- دوستی عمیق برقرار می کند و تعداد دوستان فراوانی دارد.
که آخرین مورد مهم ترین عامل خوشحالی آنهاست.
حال شاید بپرسید از کجا چنین فرزندی پیدا کنیم؟
اگر شما فقط پدر و مادری کردن را درست انجام دهید چنین فرزندی خواهید داشت. برای این منظور احساسات باید در مرکز توجه قرار گیرند.
شش کاری که می توانید برای زندگی احساسی کودکتان انجام دهید عبارتند از:
- روابط گرم خانوادگی توام با احترام
- کنار آمدن با احساسات خود
- دنبال کردن احساسات
- نام گذاری احساسات
- حرکت به سوی احساسات
- همدلی فراوان.
- روابط گرم خانوادگی توام با احترام:
والدین مقتدری باشید. یعنی هم سخت گیر باشید هم با دقت از فرزند خود مراقبت کنید. برای فرزندان خود قوانینی وضع کنید و علل وضع آن را توضیح دهید. آنها را تشویق به فرمانبرداری کنید و واکنش های آنها را زیر نظر بگیرید. استقلال فرزندتان را در چارچوب ارزشهای خانوادگی تشویق کنید.
- کنار آمدن با احساسات خود:
نوع نگاه شما به احساسات خودتان و چگونگی پاسخ دادن به واکنش های احساسی آن شکل گیری شخصیت احساسی فرزندتان بسیار موثر است.
- دنبال کردن احساسات:
اگر بتوانید واکنش های احساسی کودک خود را پیشگویی کنید، بسیار کمتر در شرایط سخت واکنش احساسی شدید فرزندتان قرار می گیرید. باید بدانید فرزندتان در مقابل هر اتفاقی چه واکنشی نشان میدهد و آیا این واکنش برای کودک مفید، دردناک یا خنثی است. این مهارتی است که شما می توانید کسب کنید.
- نام گذاری احساسات:
نام گذاری احساسات و آموزش آن به کودکان نقشی اساسی در پرورش کودک شاد دارد. نام گذاری احساسات از نظر علم عصب شناسی آرامبخش است. نام گذاری احساسات طغیان های روحی را آرامش می دهد. شما باید بلند ادا کردن احساسات خود را تمرین کنید تا کودکتان نیز از شما بیاموزد. نکته مهمی که وجود دارد این است که یکی دیگر از راههای آموزش درک احساس نهفته در گفتار، موسیقی است. اگر کودکتان از ۷ سالگی به مدت ۱۰ سال یعنی تا زمان دانشگاه رفتن به آموزش موسیقی بپردازد، در شناسایی احساسات خود و دیگران موفق تر خواهد بود، و نتیجه این کارها در طول زندگی او مشخص خواهد شد.
- حرکت به سوی احساسات:
یعنی شما باید:
- احساسات را قضاوت نکنید.
- واکنش های احساسی را غیر ارادی بدانید.
- بدانید رفتار انتخابی است اما احساسات انتخابی نیست.
- به بحران ها به عنوان لحظه ای برای آموزش نگاه کنید.
پدر و مادر عزیز بدانید احساس خوب یا بد نداریم، بلکه احساس یا وجود دارد یا نه، همین.
به راحتی از رفتار بد نگذرید بلکه از آن فرصت استفاده کنید تا بفهمید منشاء احساسی آن رفتار چیست تا به کودکتان کمک کنید راه درست تری در موقع بروز آن احساس نشان دهد.
هنگام بحران آرام باشید، آرام حرف بزنید، اما بر اصول صحیح خود پافشاری کنید.
- تا جایی که می توانید، همدلی کنید:
همدلی سبب آرام شدن اعصاب می شود.
همدلی نیاز به تمرین دارد و ابراز همدلی در هر شرایطی سخت است اما، ممکن است همدلی را با دوستان، همسر و همکارانتان تمرین کنید، زیرا باید بدانید این کارها به روابط شما و آرامشتان کمک خواهد کرد، هم به داشتن فرزند همدل می انجامد. هر قدر کودک شما همدل تر باشد، در جامعه آسان تر پذیرفته می شود و خوشحال تر خواهد بود.
البته یک خبر خوب برای شما که اول راهید دارم و آن اینکه هر زمانی این کارها را شروع کنید موثر خواهد بود و اینکه برای بار آوردن کودک شاد لازم نیست این ۶ کار را هر لحظه و در تمام ۲۴ ساعت به کار ببندید، حتی ۳۰ درصد واکنش همدلی به فرزندانتان سبب می شود او خوشحال بار آید.
در مقاله بعدی در مورد قوانین مغزی کودک با اخلاق با شما صحبت خواهم کرد.
فتانه طور سوادکوهی
روانشناس بالینی – حوزه کودک و خانواده
مدیریت مرکز تخصصی کودک و خانواده کارن (K.a.r.n_org@)
